Beste Paul Hofman,

 

Dank voor uw reactie op onze visie, betreffende: ‘Natuur en Landschap in de RES 1.0’. Helaas heeft uw antwoord onze zorg doen toenemen. U probeert ons gerust te stellen met dat ‘het wel goed zit’, met de aandacht voor natuur en landschap; onze leefomgeving. U gebruikt daarbij echter argumenten die het tegenovergestelde laten zien. We zullen daar straks kort op ingaan.

Eerst moeten we constateren dat de kernpunten van onze visie onvoldoende duidelijk naar voren zijn gekomen. We zullen het onszelf aanrekenen dat u niet ingaat op de inhoud ervan. Daarom een verheldering voor u, in de vorm van enkele vragen.

Ter inleiding:
De landschapsindeling in het RODE-beleid is gebaseerd op onderbouwing van historisch geograaf Keunen[1] (RAAP). Met het historisch landschapsbeeld als uitgangspunt (het jaar 1850), bracht hij de historische gebiedsstructuren en landschapstypen in beeld. Met bijhorende kaartlagen vormt dit een belangrijk fundament voor de bescherming van het landschappelijk erfgoed van de Achterhoek.

Landschappelijk erfgoed is, naast andere aspecten, onderdeel van de landschappelijke waarde van een gebied. Daarnaast omvatten natuurwaarden van een gebied weer een geheel andere waardendimensie. Het gaat dan bijvoorbeeld om ‘natuurgebieden’ (waarbij de natuur niet gebonden is aan de gebiedsgrenzen van beschermde natuur), om ‘soorten’ en om ‘bodemkwaliteit’. (Toegelicht door de NMF’s[2], 2020).

Vragen:

• Bent u het eens dat het ‘Groene domein’ van Bronckhorst (en de Achterhoek) een stuk omvangrijker is dan het aspect ‘landschappelijk erfgoed’ alleen?
• Bent u het met ons (en de provincie Gelderland[3]) eens dat de analyse ‘landschappelijk erfgoed’ (en de resultante: de Cultuurlandschappelijke waarde-kaart) dus een onvolledige ‘groene onderlegger’ vormt, voor besluiten over plaatsing van grootschalige energieopwekking in onze leefomgeving?
• Bent u het eens dat de andere aspecten van het Groene domein een even stevige bescherming verdienen?

Uw partij doet al een kleine voorzet op uw antwoorden: “In waardevolle landschappelijke en natuurgebieden komt alleen economische activiteit, die landschap en natuur respecteert en versterkt.[4]”

• Bent u het eens dat een volledige natuur- en landschapsanalyse daarbij noodzakelijk is? Voor een transparante en uitlegbare borging van natuur en landschap in Bronckhorst. Voor het identificeren van gebiedseigen kansen (geothermie, vernatting, bosaanplant, verduurzaming van de landbouw). En om garant te kunnen staan voor het standpunt van uw partij?

Ter inleiding:
U geeft aan, bij monde van het PBL, dat er een CO₂-reductienoodzaak is. Dat onderschrijven we. Er is ook een noodzaak tot het vinden van stabiele energiebronnen, ter vervanging van fossiele brandstoffen. Dit staat echter volkomen los van de kern van het ‘Signalenrapport: zorg voor het landschap’ (PBL, 2019).

Vragen:

• Bent u het met ons, en het PBL, eens dat we een landschapsinclusief beleid nodig hebben om ervoor te zorgen dat natuur- en landschapskwaliteit volwaardig en expliciet meewegen bij beslissingen over ingrepen in onze ruimte?
• Bent u het eens dat het essentieel is dat we onze (Achterhoekse) en Bronckhorster natuur- en landschapswaarden en kwetsbaarheden goed en in detail kennen en in beeld brengen, voorafgaand aan de start van de uitnodigingsplanologie en energieprojecten?
• Bent u het dan dus met ons eens dat we nu, vóór 1 juli 2021, een gedegen natuur- en landschapsanalyse moeten laten uitvoeren door deskundigen, die niet eenzijdig gefocust zijn op landschappelijk erfgoed?

Ter inleiding:

Mensen in ons kernteam en in onze binnenkring weten wat er speelt. Zij kennen en spreken de mensen achter de bronnen, die u aanhaalt. Bronckhorst en de RES-regio Achterhoek gaat met haar ‘100% neutraal ambitie in 2030’ niet gelijk op met Rijksbeleid. Driekwart van de opgave voor de energietransitie valt buiten de RES-en. Zo ontstaan kansen in het landelijke ruimtelijk ontwerp (zie fig. 1). U negeert dat beleid. 

Als gevolg daarvan mist de Achterhoek de kansen van zorgvuldig systemisch beleid, in de periode naar 2050: ‘Een nationaal ruimtelijk ontwerp voor een energietransitie die efficiënt en effectief verloopt, tegen aanvaardbare maatschappelijke kosten, en met een optimale ruimtelijke inpassing.’[5] 

Vragen:

• Bent u het eens dat wij in de Achterhoek evenveel recht hebben op een plek in ‘het wenselijke, samenhangende beeld in 2050’, waarin systemen en technieken met ruimtelijke opgaven en kansen verbonden kunnen worden?
• Bent u het eens dat we met de RES-regio Achterhoek moeten aansluiten bij landelijk beleid, de landelijke energieambitie en zodoende ook bij: de kansen van de roadmap van het CRa?
• Bent u het eens dat, juist vanwege de kwaliteiten van de Achterhoek, de bijdrage van Bronckhorst aan een klimaatneutraal Nederland gericht moet zijn op het benutten van geothermische warmte, de verduurzaming van de landbouw en de aanleg van bossen? En dat juist daar Bronckhorst kan excelleren? 

Terugkomend op reacties in uw brief

 

Natuur en landschap in het Procesvoorstel

Juist het Procesvoorstel laat duidelijk zien dat natuur en landschap (overigens net als alle andere inhoudelijke thema’s) geen plek van betekenis krijgen. Het onbegrijpelijk oppervlakkige ‘Eigen Bronckhorster participatietraject, voor het opstellen van gemeentelijke kaders voor windenergie’, schuift natuur en landschap bijvoorbeeld weg in één bijeenkomst met drie parallelle sessies. Los van dat parallelle sessies voor betrokkenen fysiek onmogelijk zijn, zelfs de grootste autoriteit of deskundig zwaargewicht krijgt het daarin niet voor elkaar om verder te komen dan wat hoofdlijnen in ‘seminarstijl’.

Vragen:

• Dit is zo’n magere voorstelling van zaken, dat we nauwelijks kunnen geloven dat kaders voor windenergie in Bronckhorst daarop gebaseerd worden. Er zit vast nog een stevig ambtelijk apparaat achter, dat raadsleden goed en volledig zal faciliteren en zal behoeden voor een heel nare en slepende catastrofe. Toch? Kunt u ons laten zien welke activiteiten u (volgens een activiteitenketen) ontplooit?
• De PvdA geeft daarnaast volkomen legitiem aan dat voorafgaand aan het ‘Eigen Bronckhorster participatietraject’ duidelijk moet worden waarover het concreet wel en niet zal gaan. Gaat u dat tijdig duidelijk maken voor de raad, (dorps/buurt)belangenverenigingen en burgers?
• Wij gaan er vanuit dat u toegang geeft tot ondubbelzinnige voorinformatie, voorafgaand aan inhoudelijke gesprekken met (mogelijk) toekomstige omwonenden, deskundigen en ervaringsdeskundigen. Niemand stapt in een overleg zonder de nodige voorbereiding. Kunt u aangeven op welke manier u zorgt draagt voor deze voorinformatie?

 

Natuur en landschap in de RES

We weten dat Udo Hassefras zitting nam aan de thematafel ‘Circulaire economie en de Energietransitie’. Hij deed dat overigens niet namens de natuur- en landschapsorganisaties Achterhoek. Dat kan immers niet zonder mandaat van deze organisaties. Hij zat aan de tafel namens Natuurmonumenten, met zorg voor het (private) grondbezit onder zijn beheer; samen met nog 25 andere partijen: gemeenten, provincie, waterschap, energiemaatschappijen, LTO, onderwijs, industrie en bedrijven.

Vragen:

• Bent u het eens dat natuur- en landschapsorganisaties in dit gremium ondervertegenwoordigd zijn?
• Bent u het met ons eens dat dit moet veranderen? Bijvoorbeeld door het inrichten van een ‘Adviesgroep natuur en landschap’, zoals de Natuur en Milieufederaties bepleiten? Om ervoor te zorgen dat natuur- en landschapskwaliteit volwaardig, expliciet en ‘aan de voorkant’ meeweegt bij beslissingen over ingrepen in onze ruimte?
• En, mocht u die invloed niet hebben in de RES-regio Achterhoek, kunt u ons dan toezeggen dat natuur- en landschapsorganisaties een volwaardige stem krijgen in besluitvorming rond grootschalige energieopwekking in Bronckhorst?

 

Afspraken

U geeft aan dat u een afspraak met ons wilt maken. Sinds enkele weken communiceren wij met de gemeente Bronckhorst, in de vorm van een aantal brieven en een brandbrief namens de natuur- en landschapsorganisaties. Daarop kwam een afspraak tussen u en ons tot stand. Wat ons betreft blijft die gewoon staan. Tenslotte, u nodigt ons uit te participeren in het opstellen van de RES 1.0. De provincie Gelderland wijst u op de toepassing van ‘formele inspraak’ (naast participatie).

Vraag:

• Hoe gaat de gemeente Bronckhorst om met ‘formele inspraak’ van burgers? 

 

We zien uw antwoorden met belangstelling tegemoet! 

Met vriendelijke groet,
Natuurlijk Landschap Heidenhoek

 

[1] ir. L. Keunen besluit zijn onderbouwing van het RODE-beleid, en bijbehorende kaarten, met de volgende nuancerende opmerking.
“Let op: dit kaartbeeld is vooral bedoeld om grote lijnen te zien. Er is, noch voor de cultuurhistorische waarden noch voor deze kaart, op het niveau van het individuele kadastraal perceel naar grondgebruik gekeken. Er is vooral, met het samenspel van individuele percelen op het netvlies, op basis van historisch ontginningstype beoordeeld.”

[2] Natuur en Milieufederaties en Participatiecoalitie | Natuur en Landschap in de RES (2020)

[3] Provincie Gelderland | Vaststelling Concept Regionale Energiestrategie voor de regio Achterhoek (2020)

[4] GroenLinks Bronckhorst Verkiezingsprogramma 2018-2022

[5] College van Rijksadviseurs | Via Parijs (2019)